آثار دیگران در شرح و نقد اندیشه های آیت الله فیاضی
حضرت آیت الله فیاضی، مانند هر اندیشمند دیگر، شارح دستاوردهای گذشتگان است. لکن ابعاد تفکر این فقیه حکیم، بسا از سطح یک شارح فراتر می رود و نوآوری ها و آرای اختصاصی ایشان را تشکیل می دهد. این نوآوری ها به پایه ای است که آیت الله فیاضی را در تفاوت آشکاری با اندیشه اساتید خود قرار می دهد. بدیهی است این روند، نقدهای زیادی را علیه افکار آیت الله فیاضی و یا در تایید دیدگاه های ویژه ایشان در بین محققان رقم می زند؛ از این رو بسیاری از فضلا در تبیین و شرح و یا نقد و رد آراء ویژه آیت الله فیاضی مقالات علمی پژوهشی و علمی تخصصی و همچنین رساله ها و پایان نامه خود را نگاشته اند که قطعا نشانگر اهمیت علمی اندیشه های این استاد فرزانه دارد. سایت مرکز آموزش تخصصی فلسفه اسلامی در راستای معرفی اساتید، به ویژه معرفی معظم له برخی از این مقالات را تقدیم می دارد:
- چکیده: رأی مشهور معرفت شناسان مسلمان بر آن است که حکایت، ذاتیِ باب برهان، و وصف بالفعل صورت های ذهنی است. برخی دیگر بر این باورند که حکایت بالفعل تنها در مرتبه تصدیق، صادق است و حکایت تصورات و قضایا، شأنی و بالقوه است. در مقابل این دیدگاه ها، استاد فیاضی حکایت را ذاتی باب ایساغوجی و بالفعل صورت های ذهنی می داند. در این مقاله تلاش شده است با تبیین تحلیلی دیدگاه استاد فیاضی و وارسی انتقاد ها بر این دیدگاه، ابعاد جدیدی از مسئله حکایت روشن گردد. تبیین دقیق مفاهیم دخیل در فرایند حکایت در آرای این حکیم نشان می دهد نقدهای وارد بر دیدگاه ایشان، از جمله نادیده گرفتن نقش فاعل شناسا در فرایند حکایت یا عدم دلالت ادله بر مدّعا، وارد نیستند. برای دیدن مقاله در اینجا و برای دریافت آن در اینجا وارد شوید.
۳- آثار نظریّه استاد فیاضی مبنی بر عینیّت وجود و ماهیّت، علمی-ترویجی (حوزوی)؛ الیاس عارفی؛ نسیم خرد سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱
- چکیده: پس از آنکه صدرالمتألهین، به شکلی ویژه به مسئله «اصالت وجود و اعتباریّت ماهیت» پرداخت، شارحانِ پس از او درصدد برآمدند تا تفسیری صحیح از این اصل ارائه بدهند. در این میان، چهار نظریّه و تفسیر ارائه شده است که تفسیر منتخب؛ یعنی عینیت وجود و ماهیت، أدقّ و أیقن نسبت به دیگر تفاسیر است. بنابر این تفسیر، ماهیت از عوارض ذاتیِ وجود خواهد بود و به دلیل عینی بودنِ ماهیت با وجود، وقوع تشکیک در ماهیت متصور است و وجود رابط نیز دارای ماهیت است. همچنین حقیقتاً کلی طبیعی در خارج موجود است، از جمله اینکه ماهیت، مجعولِ جاعل و علت برای امر دیگر نیز می تواند باشد و واجب الوجود نیز دارای ماهیت است. برای دریافت مقاله اینجا وارد شوید.
۴- بررسی و نقد تنسیق استاد فیاضی از برهان صدیقین علامه طباطبایی؛ علمی-پژوهشی؛ علی شیروانی؛ خردنامه صدرا دوره ۱۹ بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۷۵)
- چکیده: برهان صدیقین نام گونه یی از برهان است که در آن حدّ وسط، موجود مطلق یا اصل واقعیت است. علامه طباطبایی تقریری خاص از این برهان دارند که بگونه های متفاوتی تنسیق شده است. در این مقاله تنسیق استاد فیاضی از برهان صدیقینِ علامه طباطبایی تبیین و سپس نقد و بررسی و نشان داده میشود که این تنسیق اولاً برخلاف ظاهر عبارات علامه است و ثانیاً فی نفسه ناتمام است و نمیتوان آن را تقریری موفق از برهان صدیقین بشمار آورد. برای دریافت مقاله از پرتال جامع علوم انسانی اینجا وارد شوید.
۵- نگاهی تحلیلی به گفتگوی منتشر شده با استاد فیاضی تحت عنوان فلسفه در دوران کودکی جا مانده است؛ محمود صیدی؛ حکمت رضوی زمستان ۱۳۸۵ و بهار ۱۳۸۶ شماره ۱۶ و ۱۷
- برای دریافت مقاله اینجا وارد شوید.
۶- وجوب سابق [نقدی بر ادله استاد فیاضی در نفی قاعده الشی ما لم یجب لم یوجد]؛ علمی-پژوهشی (حوزوی)؛ عسکری سلیمانی امیری؛ آیین حکمت سال پنجم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۱۷
- چکیده: یکی از اساسی ترین پایه های متافیزیک اصل علیت است. فیلسوفان در تحلیل این اصل فروعاتی را استخراج کرده اند. یکی از آنها ضرورت علّی است. بنابه رأی فیلسوفان، شیء ممکن تا به مرحله وجوب وجود از ناحیه علت تامه اش نرسد موجود نمی شود. این رأی در نزد برخی از متکلمان ناصواب تلقی می شود، زیرا به گمان ایشان ضرورت علّی بنیاد اختیار را در فاعل های مختار متزلزل می سازد. ازاین رو، ایشان اولویت را جایگزین ضرورت کرده اند. از سوی دیگر، برخی از اصولیون امامیه نیز ضرورت علّی را ناقض اختیار دانسته اند، ولی ضرورت علّی را در غیرِ فاعل مختار پذیرفته اند. اما استاد فیاضی رأی دیگری اختیار کرده است. از نظر ایشان علت تنها ایجادکننده معلول است و برای ایجاد آن نه لازم است معلول را ضروری کند و نه اولی به وجود. ایشان برای مدعای خود ادله ای اقامه کرده است که ملاحظات آن ادله هدف ما در این مقاله است. برای مشاهده مقاله اینجا و جهت دریافت این مقاله اینجا وارد شوید.
۷-تبیین و نقد نظریه علم اجمالی در عین کشف تفصیلی از دیدگاه آیت الله فیاضی؛ علمی-ترویجی (حوزوی)؛ اسماعیل بهشت؛ نسیم خرد سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۶ شماره ۱ (پیاپی ۴)
- چکیده: یکی از مهم ترین و مشکل ترین مسائل حکمی و فلسفی، تبیین و تقریر «علم تفصیلی حق تعالی به مخلوقات در مرتبه ذات» است. صدرالمتألهین در کتاب های خود، دو نظریه درباره این مسئله مطرح کرده است: یکی نظریه مشهور وی یعنی «علم اجمالی در عین کشف تفصیلی» و دیگری نظریه مبتنی بر اتحاد عاقل و معقول که نظریه نهایی او به حساب می آید. نویسنده در این نوشتار، نخست بر اساس مبانی صدرالمتألهین به تبیین نظریه ابتدایی و مشهور وی پرداخته و سپس به بررسی و نقد این نظریه از دیدگاه آیت الله فیاضی پرداخته است. ملّاصدرا با استفاده از قاعده «بسیط الحقیقه»، و بنا بر مبانى بدیع حکمت متعالیه (به ویژه اصالت وجود)، نظریه «علم اجمالى در عین کشف تفصیلى» را کرده است. برای دریافت مقاله از اینجا وارد شوید.
تهیه شده توسط آقای اصغر صادقیان رنانی.
تکمیل پیام ادامه دارد:
۸. نقد دیدگاه استاد فیاضی در تبیین اصالت وجود و اعتباریت ماهیت/ مقاله علمی ترویجی در سیزدهمین شماره مجله نسیم خرد/ نوشته اقای حسین عباسی دانش پژوه سطح ۴ فلسفه اسلامی
چکیده: اصالت وجود و اعتباریت ماهیت را می‌توان رکن اصلی حکمت متعالیه دانست. این اصطلاح تفاسیر مختلفی دارد که هر یک را شاید بتوان ناظر به تبیین گوشه‌ای از ابعاد این معنا دانست. از این رو در این نوشته سعی شده است در ضمن نقد یکی از این تفاسیر (تفسیر استاد غلامرضا فیاضی)، تبیینی که به نظر می‌رسد به واقع نزدیک‌تر است ارائه شود. بدین جهت در این نوشتار با تبیین مبانی استاد فیاضی و جمع‌بندی نظریات ایشان درباره این اصل، هشت مبنا تبیین، و نقدهایی درباره آنها بیان شده است و در ضمن این نقدها بخشی از مبانی معنایی که به نظر صحیح‌تر است نیز تبیین شده است. همچنین دلیل ایشان برای نظر خود مبنی بر اعتباریت ماهیت با تبیین ویژه‌ای که دارند نیز بررسی و نقد شده و در ادامه مهم‌ترین لازمه این تبیین که به نظر می‌رسد صحیح نیست، تبیین و نقد شده است. از این رو در این نوشتار سعی شده است در ضمن ارائه نقدهایی به تبیین مذکور، مطالبی عرضه شود که محققان در حکمت متعالیه بدان وسیله بتوانند ثمره بیشتری از این مکتب فلسفی به دست آورند و به عمق هستی‌شناسی حکمت متعالیه نزدیک شوند. برای دریافت همه مقاله از این جا وارد شوید.